Po przebudzeniu w kącikach Twoich oczu gromadzą się suche lub wodniste zanieczyszczenia. To właśnie tzw. „śpiochy”. Z czego się składają i jakie cechy muszą posiadać, by wzbudzić Twoje podejrzenia i skierować Cię na wizytę do okulisty?
- Z czego składają się „śpiochy”? To mieszanka śluzu, komórek skórnych i wielu innych zabrudzeń, a ich konsystencja uzależniona jest od tego, ile płynu zdąży wyparować zanim otworzysz oczy.
- „Śpiochy” są bardzo ważne i pożyteczne. Usuwają potencjalnie groźne zabrudzenia. Twoją podejrzliwość powinny wzbudzić dopiero wtedy, kiedy zmienią kolor i/lub będzie towarzyszyć im ból oczu, wrażliwość na światło, pogorszona ostrość widzenia.
- O czym mogą świadczyć „chore śpiochy”? Na przykład o zapaleniu spojówek, powiek, woreczka łzowego. O innych możliwych schorzeniach przeczytasz poniżej.
- Aby utrzymać „śpiochy” w dobrej kondycji, pamiętaj o podstawowych zasadach higieny: nie dotykaj oczu brudnymi dłońmi, nie korzystaj ze starych kosmetyków, unikaj kontaktu z alergenami.
Z czego zbudowane są "śpiochy"?
Z technicznego punktu widzenia śpiochy to zbiór śluzu, komórek skórnych oraz różnego rodzaju zanieczyszczeń, które gromadzą się na powierzchni oka. Występują w dwóch rodzajach: mokrej i kleistej substancji lub suchych i chrupiących złogów. Ich konsystencja uzależniona jest od tego, ile płynu zdąży wyparować zanim przerwiesz sen i otworzysz oczy.
Śpiochy pełnią rolę ochronną. Usuwają potencjalnie szkodliwe zanieczyszczenia z filmu łzowego i przedniej powierzchni oczu. W ciągu dnia, kiedy mrugasz, usuwasz te zabrudzenia mimowolnie, bez zwrócenia szczególnej uwagi. Jednak podczas snu Twoje powieki pozostają nieruchome, przez co zanieczyszczenia zbierają się w kącikach oczu lub na linii rzęs.
Wydzielina, z jakiej tworzone są śpiochy stanowi nieodłączny element uboczny filmu łzowego i kondycji zdrowych oczu. Składa się głównie z wodnistego śluzu, wytwarzanego przez spojówkę oraz substancji oleistej, wydzielanej przez gruczoły łojowe. Jej zadaniem jest utrzymanie odpowiedniego nawilżenia oczu pomiędzy mrugnięciami.
Kiedy śpiochy w oczach powinny wzbudzić Twoją podejrzliwość?
W większości przypadków poranna wydzielina zbierająca się w kącikach oczu jest normalna i nie stanowi przejawów stanu chorobowego. Czasami jednak powinna wzbudzić Twoją podejrzliwość, szczególnie kiedy śpiochy mają kolor żółty lub zielony i towarzyszy im:
- nieostre widzenie,
- wrażliwość na światło,
- ból oczu.
Objawem jakich schorzeń może być nieprawidłowa wydzielina oczu?
Jeśli zauważyłeś, że Twoje śpiochy charakteryzują się nietypowym odcieniem lub konsystencją, prawdopodobnie Twoje oczy borykają się z jakimś schorzeniem. Możliwości jest niestety wiele, lecz do grona najczęstszych chorób można zaliczyć:
- Zapalenie spojówek - objawia się przede wszystkim pieczeniem lub swędzeniem, zaczerwienieniem oczu oraz wodnisto-ropną wydzieliną o białym, żółtym lub zielonym zabarwieniu, która podczas snu może tworzyć na tyle twardą skorupę, że o poranku utrudnia rozchylenie powiek. Zapalenie spojówek dzieli się na: wirusowe, bakteryjne i alergiczne. W najbardziej groźnej odsłonie może ostatecznie prowadzić do utraty wzroku, dlatego tak ważne jest, aby zaraz po zauważeniu nietypowych objawów udać się do okulisty.
- Zapalenie powiek - charakteryzuje się zaczerwienieniem, skalowaniem i bolesnością powiek, a spowodowane jest nieprawidłową pracą gruczołów łojowych, znajdujących się na wewnętrznej krawędzi powiek.
- Jęczmień - to zatkany gruczoł u podstawy powieki. Wyglądem przypomina pryszcz i bardzo często towarzyszy mu zaczerwienienie, obrzęk, dyskomfort określany „obecnością obcego ciała w oku” oraz żółta wydzielina, zmieniająca się w skorupę. Jęczmień najczęściej znika sam, jednak bardzo ważne jest, aby oprzeć się pokusie wyciskania go. To mogłoby bowiem zwiększyć ryzyko rozprzestrzenienia się infekcji na pozostały obszar powieki i oka.
- Owrzodzenie rogówki - ta niezwykle niebezpieczna dla wzroku, ropna choroba rogówki najczęściej spowodowana jest urazem oka lub długo nieleczoną infekcją. Objawia się bólem, zaczerwienieniem, opuchlizną oraz wydzieliną tak gęstą, że może zaburzać i ograniczać widzenie. W przypadku braku szybkiego leczenia może prowadzić do całkowitej utraty wzroku.
- Zapalenie woreczka łzowego (łac. Dacryocystitis) - gdy przewód łzowy jest zablokowany, woreczek łzawiący z systemem drenażu prowadzący do nosa może ulec zainfekowaniu i zapaleniu. W takim przypadku powoduje opuchnięcie i guzek, pojawiający się tuż pod dolną powieką. Do typowych objawów zapalenia woreczka łzowego należy ból i zaczerwienienie, nieostre widzenie i lepka wydzielina z oczu.
Do pozostałych chorób oczu, których objawem może być nadmierna wydzielina o nietypowym kolorze i konsystencji należą:
- opryszczka oczna,
- grzybicze zapalenie rogówki,
- pełzaki z rodziny Acanthamoeba.
Nie zawsze jednak podejrzanie wyglądające śpiochy muszą być objawem stanu chorobowego. Równie często są efektem:
- noszenia szkieł kontaktowych,
- uszkodzenia oczu - obecności ciała obcego.
Jak leczyć niebezpieczną wydzielinę z oczu?
Jeśli przyczyną zmiany konsystencji i koloru śluzu jest infekcja, lekarz okulista prawdopodobnie zaleci Ci stosowanie antybiotyku, antywirusowych kropli lub maści do oczu.
Wiedz jednak, że istnieje szereg czynności, które wykonywane starannie i regularnie mogą uchronić Cię przed schorzeniami oczu i nieprzyjemną wydzieliną. Oto one:
- Unikaj dotykania oczu - w ten sposób zapobiegniesz roznoszeniu bakterii i ewentualnej infekcji;
- Często myj ręce - zwłaszcza przed dotknięciem oka, umieszczeniem w nim soczewki lub aplikacją kropli;
- Wypróbuj soczewki jednodniowe - jeśli do tej pory korzystałeś z soczewek dwutygodniowych, miesięcznych lub rocznych, a ostatnio zauważyłeś, że po ich aplikacji wydzielina występuje w większej ilości, jest gęstsza i o nietypowym zabarwieniu;
- Wyrzuć stosowane do tej pory kosmetyki do makijażu oczu - jeśli podejrzewasz, że są one przyczyną reakcji alergicznej;
- Stosuj krople do oczu bez konserwantów i unikaj kontaktu z alergenami.
Opracowanie:
Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi integralną część Poradnika Optometrysty. Zapoznaj się z artykułami zgromadzonymi w poradniku, aby dowiedzieć się więcej o soczewkach kontaktowych. W razie wątpliwości skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub poradź się swojego okulisty. Zagadnienia prezentowane w artykule, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, należy skonsultować ze specjalistą.
Realizacja - zespół optometrystów KODANO Optyk pod redakcją Mateusza Kryszaka (Optometrysta KODANO Optyk)
źródła informacji:
- [1] Grosvenor T. Optometria. Wydawnictwo Elesevier Urban & Partner. Wrocław 2011
- [2] Eye discharge: What causes "sleep" in your eyes - AllAboutVision.com
źródła zdjęć:
- [1] Flickr.com
- [2] AllAboutVision.com