Nawet jeśli nie cierpisz na żadną wadę wzroku, kontrolna wizyta u okulisty jest konieczna. Ile razy będąc w gabinecie zastanawiałeś się jak nazywają się i jak działają znajdujące się tam urządzenia i przyrządy, które lekarz przystawia Ci do twarzy? Porównaj je z tymi widocznymi poniżej oraz dowiedz się jaka jest ich zasada funkcjonowania.
- Pamiętasz gabinet okulisty jako pomieszczenie wypełnione wieloma dziwnymi - mniejszymi lub większymi - urządzeniami, których działania w ogóle nie znasz? W tym artykule znajdziesz krótkie i konkretne informacje na ich temat oraz zdjęcia, dzięki którym aparaty do badania wzroku już nigdy nie będą dla Ciebie tajemnicą!
- Niektóre urządzenia są duże i nie sposób nie zauważyć ich w gabinecie. Inne są mniejsze i możesz nie zwrócić na nie uwagi podczas wizyty okulistycznej.
- Nie ze wszystkich wymienionych aparatów do badania wzroku lekarz korzysta podczas standardowej wizyty. Wiele z nich przeznaczonych jest od specjalistycznych badań, wykonywanych przy podejrzeniu pewnych schorzeń.
Spis aparatów do badania wzroku:
- Foropter
- Skiaskop
- Pupilometr
- Refraktometr i autorefraktometr
- Tonometr
- Pachymetr
- Mikroskop sekularny
- Lampa szczelinowa
- Biomikroskop USG/UBM
- Funduskamera
- Wziernik obuoczny Fisona
- Biometr optyczny
- Keratometr
- Gonioskop
- Perymetr optyczny/statyczny
- Binoptometr
- Soczewka Volka
- Holter ciśnieniowy
- Foropter
To zazwyczaj pierwsze urządzenie, po które sięga okulista w trakcie wizyty kontrolnej. Przedmiot przypomina po prostu duże, metalowe okulary. Posiada zestaw soczewek sferycznych - ujemnych oraz dodatnich i zestaw soczewek cylindrycznych. Dodatkowo może zawierać komplet filtrów, akcesoriów i pryzmatów do badań ortoptycznych. Pozwala okuliście na wstępne dobranie szkieł do wady wzroku posiadanej przez pacjenta. Umożliwia korekcję krótko- i dalekowzroczności oraz astygmatyzmu.
- Skiaskop
To urządzenie służące do badania refrakcji oka. Przypomina walec o długości około 20 centymetrów. Pacjent siada po jednej ze stron - w odległości około 1 m od lekarza, który przykłada urządzenie do oka badanego i skierowuje na nie wiązkę światła emitowaną przez skiaskop. W efekcie tego w źrenicy powstaje cień. To, w którym kierunku ten cień „zmierza” - zgodnie z ruchem światła skiaskopu lub nie - pozwala na stwierdzenie czy mamy do czynienia z krótko- czy dalekowzrocznością. Na końcu lekarz przystawia przed oko pacjenta tzw. listwy skiaskopowe, które wyposażone są w szereg szkieł - plusowych i minusowych o różnej mocy. To właśnie za ich pomocą okulista określa refrakcję badanego oka.
- Pupilometr
To urządzenie do pomiaru rozstawu źrenic, czyli tzw. PD (ang. pupillary distance). Należy do jednego z najprostszych badań, w trakcie którego zadaniem pacjenta jest wyłącznie patrzenie w świecący punkt, a okulisty - pomiar odległości refleksów. Niezwykle ważne jest, aby lekarz zmierzył parametr PD dla każdego oka osobno. Nie da się bowiem zmierzyć długości od jednego refleksu do drugiego i uzyskać wynik, dzieląc tę wartość przez dwa. I to z banalnego powodu - twarz człowieka nie jest idealnie symetryczna.
- Refraktometr i autorefraktometr
To urządzenia, które służą do badania, które potocznie nazywane jest przez pacjentów "komputerowym badaniem wzroku". W jego trakcie określana jest zdolność oczu do patrzenia na daleko i blisko ułożone przedmioty. Badanie trwa kilkanaście sekund i na jego końcu refraktometr daje wydruk z konkretnymi wynikami.
Czy wiesz, że ...?
W większości wypadków przeprowadzenie komputerowego badania wzroku wymaga zaaplikowania do oczu pacjenta kropli z atropiną. Preparat ten może zaburzyć widzenie nawet na kilka godzin, dlatego do okulisty najlepiej wybierz się pieszo lub komunikacją miejską - prowadzenie samochodu jest wtedy niewskazane.
Uwaga!
Wynik badania przy użyciu refraktometru nie jest gotową receptą. Z wydrukiem musi zapoznać się okulista, który po poznaniu wieku pacjenta, chorób, jakie przebywa, a nawet zawodu, jaki wykonuje będzie w stanie zaproponować prawidłowe leczenie wady wzroku.
- Tonometr
To przyrząd do mierzenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. W salonach okulistycznych najczęściej występuje tonometr bezkontaktowy. Wymaga on od pacjenta ułożenia głowy blisko urządzenia, na specjalnej podstawce podbródkowej, gdzie po kilku sekundach w oko badanego „uderza” podmuch powietrza. Pod jego wpływem centralna część rogówki spłaszcza się, na podstawie czego urządzenie wylicza wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego.
- Pachymetr
Mierzy grubość rogówki i zaraz obok tonometru stanowi jedno z podstawowych urządzeń do badania ciśnienia wewnątrzgałkowego. Stosowane jest najczęściej w przypadku stwierdzonej jaskry i nadciśnienia oka oraz tuż przed operacjami rogówki. Urządzenie występuje w dwóch wersjach. Pierwsza wykorzystuje metodę ultrasonografii, a druga - wydmuchu powietrza.
- Mikroskop sekularny
To urządzenie do zaawansowanego badania komórek śródbłonka. Jest niezwykle pomocne w doborze soczewek kontaktowych oraz ocenie stanu oczu przed i po operacji. Przedmiot charakteryzuje się zaawansowaną technologią algorytmiczną, dzięki czemu badania przeprowadzone w jego oparciu są wiarygodne i bardzo dokładne.
- Lampa szczelinowa
Lampa szczelinowa jest przyrządem okulistycznym służącym do badania przednich struktur oka - twardówki, spojówki, tęczówki, soczewki i rogówki. Pozwala na wykrycie groźnych chorób narządu wzroku, a w jego skład wchodzą przede wszystkim dwa elementy - źródło silnego światła i mikroskop rogówkowy.
- Biomikroskop USG/UBM
Służy do ultrasonograficznego badania przedniego oraz tylnego odcinka oka. Okulista przeprowadza przy jego pomocy kontrolę stanu rogówki, komory przedniej, kąta przesączenia, tęczówki, soczewki wraz z ciałem rzęskowym, ciałem szklistym i siatkówką.
- Funduskamera
To najwyższej jakości urządzenie obrazowe, które pozwala na uzyskanie wysokorozdzielczego zdjęcia dna oka. Badanie przy użyciu tego przyrządu jest całkowicie bezbolesne i nie wymaga zakropienia oczu. Dzięki nieinwazyjności może być wielokrotnie powtarzanie, nawet u kobiet w ciąży.
- Wziernik obuoczny Fisona
To urządzenie, które na pierwszy rzut oka może przypominać kask. Wyposażony jest on w źródło światła oraz odpowiednie soczewki i filtry. W trakcie badania lekarz stoi w pewnym oddaleniu od badanego i przybliża do jego oka specjalną soczewkę, która pozwala na uzyskanie powiększonego obrazu dna oka. Zdecydowaną zaletą urządzenia jest jego nieinwazyjność oraz mobilność, a także fakt, że może być stosowane do badania wzroku dzieci i niemowląt.
- Biometr optyczny
To przyrząd, który pozwala lekarzowi na bardzo dokładne wyliczenie długości gałki ocznej, w tym soczewki wewnątrzgałkowej. Urządzenie jest niezwykle przydatne w trakcie zabiegu usuwania zaćmy, a także przy monitorowaniu dużej krótkowzroczności u dzieci i młodzieży.
- Keratometr
Keratometr to urządzenie, z pomocą którego okulista określa wartość krzywizny przedniej powierzchni rogówki. W ten sposób jest w stanie podać stopień i oś astygmatyzmu. W trakcie działania przyrząd wykorzystuje zależności pomiędzy: rozmiarem badanego obiektu, rozmiarem całego obrazu, dystansem pomiędzy powierzchnią odbijającą światło a obiektem oraz promieniem powierzchni, która odbija światło.
- Gonioskop
Wykorzystywany jest w celu wykrycia jaskry. Pozwala na obejrzenie kąta rogówkowo-tęczówkowego oka i tym samym ocenę szerokości oraz konfiguracji tego kąta. Z jego pomocą specjalista jest w stanie wykryć wszelkiego rodzaju uszkodzenia i nieprawidłowe złogi w obrębie jego struktur.
- Perymetr optyczny/statyczny
Normalne pole widzenia u człowieka sięga w orientacji poziomej około 60 stopni. Perymetr jest urządzeniem, z pomocą którego lekarz jest w stanie wykryć wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w polu widzenia. W przypadku perymetru optycznego odbywa się to ze zdwojoną częstotliwością, a perymetru statycznego - na poziomie klinicznym.
- Binoptometr
To urządzenie, z pomocą którego okulista dokonuje szeregu kompleksowych badań narządu wzroku. Do funkcji przyrządu należy badanie: kontrastu, widzenia zmierzchowego, wrażliwości na olśnienie, peryferyjnego pola widzenia, ostrości wzroku, poczucia widzenia barw. Urządzenie pozwala również na pomiar szerokości akomodacji. Patrząc na to, jak szerokim działaniem charakteryzuje się binoptometr, można bardzo łatwo domyślić się, że służy on przede wszystkim do badania wzroku kierowców i pilotów.
Poza tymi urządzeniami w trakcie wizyty u okulisty możesz mieć również kontakt z akcesoriami takimi jak:
- Soczewka Volka
Służy do jeszcze dokładniejszego poznania dna oka pacjenta. Zazwyczaj stanowi element uzupełniający badania stereoskopowowego.
- Holter ciśnieniowy
Z jego pomocą specjalista ma możliwość monitorować ciśnienie tętnicze pacjenta przez całą dobę. Urządzenie to wykorzystywane jest najczęściej u osób z jaskrą, u których mimo osiągnięcia prawidłowego ciśnienia, nerw wzrokowy nadal ulega postępującemu pogorszeniu.
Opracowanie:
Artykuł powstał w oparciu o publikacje naukowe i stanowi integralną część Poradnika Optometrysty. Zapoznaj się z artykułami zgromadzonymi w poradniku, aby dowiedzieć się więcej o soczewkach kontaktowych. W razie wątpliwości skontaktuj się z naszym zespołem optometrystów lub poradź się swojego okulisty. Zagadnienia prezentowane w artykule, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, należy skonsultować ze specjalistą.
Realizacja - zespół optometrystów KODANO Optyk pod redakcją Mateusza Kryszaka (Optometrysta KODANO Optyk)
źródła informacji:
- [1] Skiaskopia - badanie refrakcji oka - PoradnikZdrowie.pl
- [2] Kosmita w gabinecie, czyli kilka słów o foropterze - Dbaj o wzrok
- [3] Komputerowe badanie wzroku - Dbaj o wzrok
- [4] Sprzęt diagnostyczny - Okulus.pl
źródła zdjęć:
- [1] Plusultra.pl
- [2] Optotechnika.pl
- [3] MDT.pl
- [4] Okulus.pl