Najczęstsze choroby oczu

Bielmo

Charakteryzuje się białawym zmętnieniem rogówki oka. Przyczyną jego wystąpienia mogą być schorzenia w obrębie samej rogówki, jak również może być wynikiem urazów mechanicznych oka. Bielmo powoduje utratę przejrzystości widzenia w wyniku nachodzenia tkanki bielma na tęczówkę oka. Taka sytuacja wywołuje nieodwracalne upośledzenie wzroku, a w rzadkich przypadkach może doprowadzić do utraty wzroku. Bielmo usuwane jest chirurgicznie. Czasem konieczny jest przeszczep rogówki oka (keratoplastyka).

Opryszczka zwyczajna powiek

Wirusowa choroba powiek. Można ją rozpoznać po pojawieniu się na powiece półprzezroczystych pęcherzyków wypełnionych surowicą o wyglądzie przezroczystego płynu. Opryszczka leczona jest miejscowo za pomocą leków antywirusowych.

Ospica krowiankowa

Wirusowa choroba powiek. Jest to atakująca powieki odmiana ospy. Objawia się wystąpieniem na powiekach stanu zapalnego w postaci obrzęku, a także pęcherzyków z charakterystycznym zagłębieniem w środku. Ospicy często towarzyszy gorączka. Przy Ospicy krowiankowej mogą wystąpić groźne powikłania takie jak zapalenie rogówki, zapalenie tkanek oczodołu a nawet zapalenie mózgu. Leczona jest za pomocą antybiotyków oraz witamin z grupy B.

Półpasiec oczny

Jest chorobą zakaźną objawiającą się wystąpieniem w okolicach oczu (czole, skroniach i powiekach) zmian chorobowych o wyglądzie niewielkich wypełnionych wodą pęcherzyków, którym zwykle towarzyszy pieczenie i ból. Półpasiec może zaatakować spojówkę i rogówkę, powodując owrzodzenia. W rzadkich przypadkach może dojść do zmętnienia rogówki lub porażenia mięśni poruszających gałką oczną, a nawet do utraty wzroku. Leczy się go za pomocą leków przeciwwirusowych, przeciwbólowych i witamin z grupy B. Należy unikać kontaktu z osobami zarażonymi, restrykcyjne przestrzegać zasad higieny, aby nie odpuścić do rozprzestrzenienia się zmian. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji stosuje się immunoglobulinę ludzką podawaną w czasie 72 godzin od kontaktu z chorym.

Gradówka

Przewlekłe zapalenie gruczołu tarczkowego, powstające na skutek zaczopowania ujścia gruczołu. Najczęściej spowodowane jest zakażeniem gronkowcem. Objawia się wystąpieniem stanu zapalnego powieki, na której pojawia się bolesny, powiększający się guzek. Obrzęk pojawić się może zarówno na górnej jak i dolnej powiece.

W początkowym okresie najczęściej zaleca się stosowanie gorących okładów wspomagane maścią zawierającą antybiotyk oraz steroidami w celu zmniejszenia stanu zapalnego. W przypadku, gdy guzek nie wchłania się, lekarz okulista może podjąć decyzję o rozpoczęciu leczenia chirurgicznego.

Jaglica

Jaglica jest chorobą zakaźną oka. Dochodzi do niej w wyniku zakażenia powstałego w dzieciństwie. Wywołujące ją wirusy doprowadzają do powstania grudek jagliczych, pojawiających się głównie na spojówce. Nieleczona może spowodować trwałe upośledzenie widzenia.

Zapobieganie chorobie obejmuje przestrzeganie zasad higieny osobistej (osobne ręczniki, pościel, niedotykanie okolicy oczu brudnymi rękoma). Ważne jest również odizolowanie chorego w czasie trwania choroby.

Jaskra

Nieleczona jaskra może być przyczyną trwałej utraty wzroku. Jaskra objawia się wzrostem ciśnienia w oku spowodowanym nagromadzeniem cieczy wodnistej między tęczówką a rogówką oraz przewlekłym niedokrwieniem nerwu wzrokowego. Przyczyną jaskry może być podwyższenie ciśnienia śródgałkowego. Doprowadza ono z czasem do uciskania nerwów wzrokowych i ich stopniowego obumierania. W efekcie uszkodzony zostaje nerw przekazujący dane wzrokowe z oka do mózgu.

W większości przypadków choroba przebiega bezobjawowo, dlatego niezwykle trudno ją zdiagnozować. Gdy to już nastąpi jest już zbyt późno, żeby podjąć skuteczne leczenie. Żeby nie dopuścić do takiej sytuacji zaleca się przeprowadzenie okresowych badań wzroku, które mogą pomóc we wczesnym wykryciu jaskry. Daje to szansę chorym na skuteczne zahamowanie jej rozwoju.

Jaskra może być chorobą dziedziczą. Czynniki podwyższające ryzyko jej wystąpienia to także: niedociśnienie, cukrzyca, miażdżyca, długotrwały stres, migreny, krótkowzroczność wysokiego stopnia, objawy nisko-skurczowe (między innymi zimne ręce i nogi) palenie papierosów, podeszły wiek, wcześniejsze uszkodzenia oka oraz długotrwałe przyjmowanie sterydów.

Jęczmień

Jęczmień pojawia się w wyniku zakażenia bakteryjnego ujść gruczołów zlokalizowanych na krańcach powiek. Przyczyną jest najczęściej zakażenie gronkowcem złocistym. Jęczmień nazywany jest często chorobą brudnych rąk, dlatego że jego przyczyną jest nieprzestrzeganie zasad higieny w okolicy oka. Może on również towarzyszyć innym chorobom, jak cukrzyca i zapalenie spojówek. Także zmniejszona odporność podnosi ryzyko pojawienia się jęczmienia. Jęczmień najczęściej atakuje osoby z jasną karnacją, starsze oraz te, które mają wadę wzroku, ale nie używają szkieł korekcyjnych.

Jęczmień występuje pod dwiema postaciami. W postaci zewnętrznej - ropnym zapaleniu gruczołów rzęskowych - sygnalizuje go ropna wydzielina oraz w bardziej uciążliwej postaci wewnętrznej - objawia się zaczerwienieniem, obrzękiem oraz nadwrażliwością powieki. Jęczmień wewnętrzny, pomimo że cechuje się większą uciążliwością z reguły mija samoistnie po kilku dniach.

Niewskazane jest wyciskanie ropy z jęczmienia, ponieważ w efekcie infekcja może rozprzestrzenić się na całą powiekę. Z kolei próby przekłuwania jęczmienia igłą mogą spowodować uszkodzenie gałki ocznej. Niezwykle ważne w profilaktyce i podczas choroby jest zachowanie zasad higieny oraz nie tarcie oczu nieumytymi rękoma.

Nadmierne łzawienie

Nadmierne łzawienie znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie i może być objawem choroby oczu oraz kanalików odprowadzających łzy. Czasem nadmiernemu łzawieniu towarzyszy ból oczu i pogorszenie widzenia, a czasem jest ono niemal nieodczuwalne dla chorego. Prawidłową drogą przebywaną przez łzy jest spływanie ich do woreczka łzowego, a następnie do jamy nosowej. W momencie, gdy na tej drodze pojawia się przeszkoda wywołana na przykład obrzękiem powiek, na co dzień niezauważalne łzy zaczynają spływać po policzkach. Nadmierne łzawienie może być spowodowane uszkodzeniem kanalików łzowych, jak również zapaleniem kanalika lub woreczka łzowego. Zapalenie następuje zazwyczaj w wyniku infekcji, najczęściej grzybiczej. Może również być spowodowane wiotczeniem powiek u osób starszych.

Niedrożność kanalika łzowego

Przyczyną niedrożności kanalika łzowego jest najczęściej stan zapalny odpływu łez, któremu towarzyszy obrzęk i ból. Leczy się je zazwyczaj farmakologicznie, lecz czasem konieczne jest przepłukanie dróg łzowych przeprowadzone przez lekarza specjalistę. W przypadku trwałej niedrożności kanalików łzowych konieczny jest zabieg operacyjny wykonywany w ośrodkach specjalistycznych.

Oczopląs

Zazwyczaj jest wrodzoną chorobą oczu, ale może być również wywołany przyjmowaniem niektórych leków. Często towarzyszy innym poważnym chorobom oczu. Oczopląs polega na mimowolnych, rytmicznych drganiach gałek ocznych. Może występować jako następstwo fizjologicznego lub patologicznego pobudzenia komórek receptorowych narządu przedsionkowego.

Oczopląs łączy się z chorobami ośrodkowego układu nerwowego oraz z nieprawidłowym rozwojem oka. Prowadzi do znacznego pogorszenia widzenia. Towarzyszą mu drgania gałek ocznych - stałych lub zmieniających się zależnie od kierunku patrzenia.

Leczenie jest procesem długotrwałym i trudnym oraz nigdy nie daje stuprocentowej poprawy. Najlepsze wyniki osiąga się u pacjentów, u których rozpoznano tzw. strefę ciszy. W tym przypadku choroba zanika po chirurgicznym ustawieniu gałek ocznych. W rzadkich przypadkach ustawienie to możliwe jest przy pomocy zastosowania szkieł pryzmatycznych..

Retinopatia cukrzycowa

Powodem jej wystąpienia jest uszkodzenie siatkówki oka wywołane cukrzycą i co się z tym wiąże znacznie przyspieszonym metabolizmem. Następstwem jest zwiększone zapotrzebowanie nabłonka barwnikowego i fotoreceptorów oka na tlen oraz substancje odżywcze. Zapobiegawczo przeprowadzane są regularne kontrole poziomu cukru we krwi, niezbędne okresowe wizyty u lekarza okulisty w połączeniu z miejscowym leczeniem, określanym przez lekarza specjalistę. Retinopatię cukrzycową leczy się laserowo.

Zaćma/Katarakta

Zaćma, nazywana również kataraktą, objawia się zmętnieniem soczewki oka. Charakteryzuje się postępującą utratą ostrości widzenia. W niektórych przypadkach nieleczona zaćma może prowadzić do powstania zmian nowotworowych. Zaćma najczęściej występuje u osób starszych

Zapobiegawczo przeciw wystąpieniu zaćmy stosuje się szczepionki u dziewczynek w okresie dojrzewania, stosowanie okularów ochronnych w przypadku osób pracujących w miejscach, zdrowy tryb życia oraz odpowiednią i zbilansowaną dieta w przypadku kobiet w ciąży.

Zapalenie twardówki

Twardówka jest odpowiedzialna za prawidłowy kształt gałki ocznej. Przyczyną wystąpienia zapalenia twardówki są zakażenia bakteryjne, grzybicze oraz reakcje alergiczne. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się osoby chorujące na reumatyzm. Choroba objawia się silnym przekrwieniem gałki ocznej, bolesnymi naciekami guzkowatymi, którym towarzyszy ostry ból oka, łzawienie i problemy z widzeniem. Nieleczone zapalenie twardówki może prowadzić do deformacji gałki ocznej. Leczenie obejmuje terapię antybiotykową oraz terapię preparatami kortykosteroidowymi. Żeby złagodzić ból zaleca się stosowanie okładów rozgrzewających.

Zapalenie spojówek

Jest najczęściej występującą chorobą zakaźną oczu. Za jej pojawienie się odpowiadają adenowirusy znajdujące się w spojówce. Przyczyną zarażenia jest kontakt z chorym poprzez łzy i wydzielinę spojówkową. Okres rozwoju wirusa trwa od trzech do kilkunastu dni. Od początki wirus jest silnie zaraźliwy. Aby nie dopuścić do pojawiania się zapalenia spojówek należy przestrzegać zasad higieny. Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków oraz miejscowo preparatów farmakologicznych, zmniejszających przekrwienie i obrzęk oczu.

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)

To przewlekłe, postępujące schorzenie najczęściej dotykające osób po 50 roku życia. Zwyrodnienie plamki żółtej jest związane z uszkodzeniem siatkówki i prowadzi do utraty zdolności widzenia centralnego. W najgorszym wypadku choroba może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jest główną przyczyną utraty wzroku u osób starszych. Choroba częściej atakuje kobiety, osoby z rasy białej. Ryzyko znacznie zwiększa się jeśli choroba występowała w rodzinie, a także u osób ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego oraz palących papierosy. Suche zwyrodnienie plamki żółtej jest chorobą osób dojrzałych, natomiast na wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej zapadają także osoby młode.

AMD objawia się zaburzeniami widzenia obejmującymi zniekształcenia obrazu, widzenie kształtów prostych jako falistych. Pojawiają się trudności w czytaniu. Suche zwyrodnienie plamki żółtej leczy się farmakologicznie. Chorobie w znacznym stopniu zapobiega zbilansowana, bogata w warzywa i owoce dieta. Wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej leczy się stosując metodę fotodynamiczną, polegająca na wprowadzeniu do krwiobiegu specjalnego barwnika, który wychwytywany jest przez patologiczne naczynia w oku. Następnie są one usuwane laserowo. Metoda ta hamuje rozwój choroby, ale nie usuwa jej skutków.