Badanie wzroku - kolejne etapy badania

Badanie okulistyczne pod kątem doboru soczewek kontaktowych to kompleksowe badanie wzroku rozszerzone o dopasowanie soczewek. Prawidłowo przeprowadzone powinno składać się z:

 

• wywiadu
• badania wstępnego
• refrakcji przedmiotowej
• refrakcji podmiotowej
• ocenie widzenia bliskiego
• badania w lampie szczelinowej
• doboru soczewek kontaktowych
• instruktażu i zaleceń dotyczących użytkowania soczewek
• wizyty kontrolnej

   

Wywiad

Poza uzyskaniem podstawowych danych osobowych pozwalających na identyfikację pacjenta, określa się na podstawie trybu życia jakie są jego potrzeby/wymagania wzrokowe. Istotne są informacje o tym: jaki zawód lub rodzaj pracy pacjent wykonuje; czy często korzysta z komputera; jeździ samochodem; ogląda telewizję; jak długo czyta; czy wykonuje precyzyjne zajęcia z bliska? Kolejnym bardzo ważnym etapem jest ustalenie przyczyny wizyty (skarga główna). Czy wizyta związana jest tylko z chęcią noszenia soczewek kontaktowych, czy też występują jakieś dolegliwości np. zamazywanie obrazu na dalekie lub bliskie odległości, bóle oczu, bóle głowy, dwojenie. Przeprowadza się również wywiad medyczny dostarczający informacji o: chorobach ogólnych, na które cierpi pacjent, aktualnie przyjmowanych lekach, wszelkich patologiach układu wzrokowego (leczenie, zabiegi medyczne), terminie ostatniego badania. Niezbędne są też informacje na temat historii korekcji. Czy pacjent kiedykolwiek korygował wadę wzroku? Jeżeli tak, to czy używa do tego celu okulary czy też soczewki kontaktowe i jaka była jego ostatnia korekcja?

Badanie wstępne

Jego celem jest: ocena ostrości wzroku do dali i bliży bez korekcji oraz z ostatnio używaną korekcją; ustalenie oka dominującego do dali i bliży, wykrycie ewentualnych nieprawidłowości widzenia obuocznego takich jak: tłumienie widzenia, forie, tropie czy brak widzenia stereoskopowego (przestrzennego). Jeżeli gabinet, w którym przeprowadzamy badanie wyposażony jest w tonometr wykonuje się również pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (istotny w profilaktyce jaskry).

Refrakcja przedmiotowa

Inaczej nazywana komputerowym badaniem wzroku, wykonywana za pomocą autorefraktometru lub autorefraktokeratometru. Za pomocą autorefraktokeratometru poza pomiarem refrakcji określany jest promień krzywizny rogówki, istotny przy doborze soczewek kontaktowych.

Refrakcja podmiotowa

Wykonywana za pomocą foroptera lub kasety okulistycznej z wykorzystaniem specjalnych tablic z optotypami i różnego rodzaju testów. Podczas tego badania określa się w pierwszej kolejności optymalną korekcję dla każdego z oczu osobno, by później uściślić ją podczas widzenia obuocznego.

 

Najczęściej stosowane testy:

 

• w korekcji do dali
  
  
• do wykrycia, uściślania mocy i osi astygmatyzmu
  
  
• oceny widzenia obuocznego: z wykorzystaniem filtrów czerwono zielonych
  
  
• z wykorzystaniem filtrów polaryzacyjnych
  
  

Ocena widzenia bliskiego

Uzupełnieniem badania ostrości widzenia do dali jest ocena widzenia z odległości bliskiej np. potrzebnej do czytania (zwykle 30-40 cm). Jest to bardzo istotny pomiar, szczególnie w przypadku pacjentów po 40 roku życia, u których mogą pojawić się pierwsze objawy prezbiopii, inaczej nazywanej starczowzrocznością (konieczność oddalania tekstu by widzieć go lepiej). Ma to związek z naturalną i postępującą wraz z wiekiem utratą nastawności soczewki (akomodacji), ograniczającą zdolność oka do dostosowywania się do wyraźnego widzenia na różne odległości, prowadząc do nieostrego widzenia z bliska. Badanie przeprowadza się wykorzystując tzw. test do bliży.

   

Za jego pomocą określa się korekcję do pracy z bliska (tzw. dodatek do bliży / addycja). Ocenie podlega również widzenie obuoczne z bliska, pozwalające wykryć wszelkie nieprawidłowości takie jak: tłumienie, forie, tropie. W tym celu wykorzystuje się min. test muchy (Stereo Fly Test).

 

Badanie w lampie szczelinowej

Badanie przeprowadza się w celu wykrycia wszelkich nieprawidłowości mogących być przeciwwskazaniem do noszenia soczewek kontaktowych. Ocenie podlega:

• jakość i ilość filmu łzowego (test na zerwanie przedrogówkowego filmu łzowego),
• rogówka,
• spojówka gałkowa,
• powieki: mruganie, ich domykalność, brzegi powiek i rzęsy, stan i działanie gruczołów, spojówki powiekowe,
• komora przednia,
• tęczówka i reakcja źrenic (w tym diagnostyka zaburzeń źrenicznych),
• soczewka oczna.

Dobór soczewek kontaktowych

W przypadku braku przeciwwskazań do noszenia soczewek kontaktowych kolejnym etapem badania jest określenie typu i parametrów soczewki próbnej (moc, promień krzywizny - krzywizna soczewki, średnica soczewki). Następnie specjalista zakłada soczewkę próbną i po upływie niezbędnego czasu adaptacji ocenia prawidłowość dopasowania sprawdzając:

• ostrość widzenia,
• czy soczewka odpowiednio się centruje i pokrywa rąbek rogówki,
• ruchomość podczas mrugania,
• ruchomość podczas patrzenia w różnych kierunkach,
• komfort użytkowania.
• Następnie ponownie ocenia oczy po zdjęciu soczewek.

Instrukcje i zalecenia dotyczące użytkowania soczewek

Każdy pacjent, podczas pierwszej aplikacji soczewek kontaktowych bezwzględnie powinien zdobyć umiejętność ich zakładania i ściągania oraz zostać poinformowany o podstawowych zasadach ich użytkowania i pielęgnacji. Powinien także otrzymać preskrypcję i niezbędne materiały informacyjne. Ustala się również harmonogram wizyt kontrolnych. Pierwszą z nich należy zaplanować nie później niż po 30 dniach od założenia pierwszych soczewek, a każdą kolejną nie rzadziej niż co 6 miesięcy.

Wizyta kontrolna

Ma na celu ostateczną ocenę dopasowania soczewek. Podczas jej trwania specjalista przeprowadza wywiad pytając o działanie soczewek, komfort ich użytkowania oraz bada ostrość widzenia. Dokonuje oceny soczewek i ich dopasowania. Następnie pacjent proszony jest o zdjęcie soczewek by przeprowadzić badanie przedniego odcinka oka, przy okazji kontrolując umiejętność ich ściągania. Wizyta kontrolna powinna weryfikować: umiejętność zakładania i zdejmowania soczewek oraz właściwą pielęgnację. Kolejne wizyty kontrolne powinny być kontynuowane regularnie przez cały okres noszenia soczewek kontaktowych.

 

Badanie pod kątem doboru soczewek kontaktowych trwa znacznie dłużej niż standardowe badanie wzroku, dlatego warto zarezerwować sobie więcej czasu, by móc spokojnie przejść jego wszystkie etapy. Uwaga dla Pań: na badanie powinno się przychodzić bez makijażu, ponieważ utrudnia on ocenę stanu skóry powiek, rzęs oraz gruczołów łojowych znajdujących się przy ich nasadzie. Dodatkowo podczas zakładania soczewki cząstki kosmetyków mogą dostać się pod jej powierzchnię, zabrudzić ją i powodować dyskomfort. Zaleca się również podczas pierwszej aplikacji soczewek, by mieć możliwie krótkie paznokcie. Zbyt długie mogą utrudniać swobodną manipulację soczewkami podczas nauki ich zakładania i ściągania.